Historia

Jak każde miasto tak i Środa Wielkopolska ma swoją historię. Historia Środy Wlkp. sięga nawet czasów przed naszą erą, choć o samym mieście mówi się znacznie później. Serdecznie zapraszamy na krótką wycieczkę szlakami historii miasta Środa Wielkopolska.

• Około 3700 r. p.n.e – w dorzeczu Maskawy zaczynają się pojawiać pierwsze grupy neolitycznych osadników przybyłych z południa Polski.
• 2300-2000 r. p.n.e – pierwsze osady ludów posługujących się brązem
• ok. 600 r. p.n.e – pojawienie się kultury łużyckiej na terenach mikroregionu średzkiego, którą potwierdzają znaleziska archeologiczne np. cmentarzysko prawosłowiańskie, które znajdowało się w pobliżu obecnego cmentarza w Środzie.
• druga połowa XI wieku – we wczesnym średniowieczu głównym ośrodkiem na terenach mikroregionu średzkiego był Giecz. Jednak w drugiej połowie XI wieku Środa zaczęła nabierać coraz większego znaczenia.
• 1228 r. – w źródłach z tego roku zaczyna pojawiać się nazwa Środa
• 1253 r. – wiec dzielnicowy w Giecu, gdzie Środę przydzielono, jako tzw. królewszczyznę do księstwa gnieźnieńsko-kaliskiego, które należało do Bolesława Pobożnego
• 1261 r. – prawdopodobna data nadania praw miejskich Środzie
• 28 VII 1331 r. – splądrowanie i spalenie miasta przez jeden z zakonów krzyżackich
• 1378 r. – odbycie się pierwszego sejmiku w Środzie.
• 1419 r. – od tego czasu aż rozbiorów Środa była stałym miejscem sejmików ziemskich województw: poznańskiego, kaliskiego, a później i gnieźnieńskiego. Obrady senatu odbywały się na farze, zaś obrady posłów – na cmentarzu przy kościele.
• 1422 r. – z tego roku pochodzą wzmianki o kolegiackiej szkole
• 1423- 1428 r. – budowa nowej fary, która niemalże natychmiast została podniesiona do rangi kolegiaty. Nową farę ufundował Władysław Jagiełło
• 1622 r. – królewszczyzna obejmowała wtedy miasto Środę oraz dodatkowo jeszcze jego przedmieścia oraz folwark Pólko oraz 6 wsi. Do połowy XVI w. liczba mieszkańców miasta wzrosła do 2 tys. Wzrost liczby ludności sprawił, że zwiększyła się liczba rzemieślników i tak pod koniec XVI w. warstwę produkcyjną stawić zaczęło 98 rzemieślników, którzy jednocześnie byli podstawą rady miejskiej.
• 1655 r. – miasto Środa zostało wzięte szturmem przez wojska szwedzkie, jednak dzięki odbywającym się w mieście sejmikom utrzymało swą zamożność
• Około 15 lutego 1793 r. – armia pruska zajęła Środę
• 1794 r. – rozpoczyna się formowanie oddziałów powstańczych na terenach Środy
• 1796 r. – ostateczna rozbiórka murów miejskich. Ponadto w kolejnych latach ofiarą polityki władz padły kościoły pw.: Św. Ducha, Wszystkich Świętych, Św. Idziego.
• 1815 r. – Środa formalnie ponownie staje się częścią zaboru pruskiego, jako siedziba landratury, a także w tym roku władze pruskie sekularyzowały klasztor
• 1823 r. – zamknięty zostaje przyklasztorny kościół pw. św. Krzyża
• 1848 r. – w Środzie zostaje zorganizowany obóz powstańczy  pod dowództwem płk A. Brzeżańskiego.
• 7 X 1880 r. – budowa cukrowni, która stała się ważnym wydarzeniem, jeśli chodzi o rozwój ekonomiczny miasta
• 1885 r. – powstanie pierwszej mleczarni
• 1902 r. – oddano do użytku pierwszą linię kolei wąskotorowej, łączącą Środę i Kobylepole k. Poznania.
• 1902 – 1903 r. – powstanie gazowni
• 1910 – 1911 r. – budowa wieży ciśnieniowej i sieci wodociągowej
• 1914 r. – budowa szpitala miejskiego przy ulicy granicznej
• 1926 – 1928 r. – budowa systemu kanalizacyjnego
• 1934 r. – do miasta Środa zostaje włączony folwark Źrenica
• 28–29 VI 1939 r. – zjazd katolicki archidiecezji gnieźnieńsko-poznańskiej
• 1 IX 1939 r. – nalot Luftwaffe na dworzec kolejowy
• 4 IX 1939 r. – zbombardowanie cukrowni
• 9 IX 1939 r. – armia niemiecka zajmuje miasto Środa
• 17 IX 1939 r. – na łąkach kijewskich gestapo zamordowało 21 uprzednio zmasakrowanych Polaków
• 19 IX 1939 r. – burmistrzem miasta zostaje Niemiec Korner
• 20 X 1939 r. żandarmeria rozstrzelała na rynku 29 mieszkańców
• 8 XII 1939 r. – rozpoczęto przymusowe wysiedlenia mieszkańców Środy do Generalnej Guberni
• styczeń 1940 r. ziemie Wielkopolski wraz z landraturą Środa utworzyły włączony do Rzeszy Niemieckiej Kraj Warty
• styczeń 1942 r. utworzono inspektorat rejonowy ZWZ/AK na Środę
• 23 I 1945 r. – wyzwolenie Środy
• 1949 r. – znacjonalizowano kolejkę wąskotorową i w całości włączono w skład PKP
• 1956 r. – utworzono stację pogotowia ratunkowego
• 1964 r. – wybudowano Szkołę Podstawową nr 3 im. Aleksandra Zawadzkiego
• 1965 r. – wybudowano zoo
• 1966–1970 r. – powstaje nowy zakład Fabryka Galanterii Metalowej
• 1967 r. – obchody 700-lecia nadania praw miejskich, wybudowanie PKS przy ulicy Paderewskiego oraz łaźni miejskiej przy ulicy Wiosny Ludów
• 1972 r. – zbiornik retencyjny na Moskawie, a także nowy ośrodek zdrowia
• 1995 r. pierwsza w Środzie szkoła wyższa, Wielkopolska Wyższa Szkoła Społeczno – Ekonomiczna